فارکس، بازاری برای مبادله و معامله ارزهای خارجی است. مبادله ارز خارجی، به معنای مبادله ارز یک کشور با ارز کشوری دیگر است. این معاملات توسط بانک‌های بین‌المللی، نهادهای مالی بزرگ، شرکت‌ها و سازمان‌های بزرگ، معامله‌گران و سفته‌بازان (سفته بازی چیست؟) در بازاری به نام فارکس یا به اختصار fx انجام می‌شوند.
اگر حوصله خوندن ادامه متن رو ندارید، می‌تونید به جاش قسمت دوم پادکست اینوست‌پلاس (همه چیز درباره فارکس) رو گوش کنید.
ساعت کاری فارکس
بازار فارکس در روز دوشنبه هر هفته، ساعت 8 صبح به وقت نیوزلند و استرالیا آغاز به کار می‌کند و در بعد از ظهر جمعه هر هفته، با بسته شدن وال استریت (با وال‌استریت آشنا شوید!) به وقت نیویورک در آمریکا به کار خود پایان می‌دهد.
ساعت کاری فارکس به وقت ایران
فارکس در ساعت 00:00 روز دوشنبه به وقت ایران آغاز به کار کرده و در ساعت 24:00 در روز جمعه به کار خود پایان می‌دهد. بنابراین فارکس در تمام روز شنبه و تمام روز یکشنبه به وقت ایران تعطیل است. لازم به ذکر است این ساعت ممکن است برای کارگزاری‌های مختلف فارکس کمی متفاوت باشد. (حداکثر یک ساعت) نکته قابل توجه این است که بازار فارکس عملاً تعطیلی ندارد؛ چرا که این بازار یک بازار غیرمتمرکز یا فرابورس است (بازار غیرمتمرکز یا فرابورس چیست؟) و هیچ نهادی مسئول تعطیلی این بازار نیست.
فارکس در ایران
فعالیت در فارکس در ایران غیرقانونی و غیرشرعی است و به همین دلیل هیچ یک از کارگزاری‌های فارکس در ایران فعالیت ندارند. دلایل غیرقانونی بودن فارکس در ایران عبارتند از:
- خروج ارز: برای فعالیت در فارکس نیاز به انتقال ارز به خارج از کشور وجود دارد.
- احتمال زیاد ضرر: اکثر معامله‌گران فارکس دچار ضرر می‌شوند.
حجم معاملات فارکس
فارکس، بزرگ‌ترین و پرحجم‌ترین بازار مالی دنیاست و روزانه میزبان بیش از 12 تریلیون دلار گردش مالی جهانی است. مناطق خاصی از دنیا، بیشترین تاثیر را بر بازار فارکس دارند. این مناطق، به ترتیب اهمّیت عبارتند از: لندن، نیویورک، توکیو، سنگاپور، فرانکفورت، ژنو، زوریخ، پاریس و هنگ‌کنگ.
فارکس بازار متمرکزی نیست و هیچ نهاد اداره کننده مرکزی یا قانونی ندارد. این بازار، یک فرابورس یا OTC Market (فرابورس چیست؟) است که در آن هیچ نهاد مرکزی مسئول انجام معاملات نیست. بنابراین، فارکس بیش از آنکه یک بازار باشد، یک مفهوم است؛ به این معنی که هر معامله‌ای که روی دو ارز خارجی انجام می‌شود، در بازار فارکس انجام شده است – حتی اگر این معامله بصورت فیزیکی بین شما و برادرتان انجام شود. بنابراین، حتی صرافی‌هایی که اقدام به تبدیل ریال به ارزهای خارجی و بالعکس می‌کنند نیز مانند کارگزاری‌های فارکس عمل می‌کنند.
کارکرد اصلی بازار فارکس، تسهیل تجارت بین‌الملل، پوشش ریسک‌های تجاری و سرمایه‌گذاری از طریق فراهم کردن امکان تبدیل ساده ارزها به یکدیگر برای صاحبان کسب و کارها است. برای مثال، با استفاده از فارکس، یک شرکت سوئیسی با اینکه با واحد «فرانک سوئیس» (نماد: CHF) کار می‌کند، می‌تواند واردات خود را از ژاپن با «ین ژاپن» (نماد: JPY) انجام دهد.
تاریخچه بازار فارکس
در سال 1876 میلادی، سندی تحت عنوان «استاندارد معاملات طلا»، با هدف ثبات نرخ ارزهای کاغذی به اجرا گذاشته شد. براساس این سند، طلا پشتوانه تمامی پول‌های کاغذی شناخته شد تا ارزش پول‌های کاغذی، با اتصال آن‌ها به طلا ثابت نگه داشته شود. این ایده در تئوری ایده خوبی بود، امّا در واقعیت منجر به رونق‌ها و رکودهای ناخواسته در ارزها شد. در نتیجه، با گذر زمان، این استاندارد افول کرد و در نهایت پیش از جنگ جهانی دوم، به طور کلی کنار گذاشته شد. علّت این امر این بود که برخی کشورهای اروپایی، طلای کافی برای ذخیره بعنوان پشتوانه پول‌هایی که برای تامین هزینه‌های جنگ چاپ می‌کردند را نداشتند. با این وجود، طلا هیچ‌گاه ارزش خود بعنوان ارزشمندترین نوع دارایی را از دست نداد.
در سال 1944، در نتیجه تلاش برای ثبات نرخ ارزها، دلار ایالات متّحده طی قراردادی بعنوان ارز مرجع – و تنها ارز با پشتوانه طلا – انتخاب شد. این به این معنی بود که دولت ایالات متّحده با دریافت هر دلار، مقدار معیّنی طلا تسلیم می‌کرد؛ امّا در سال 1971 دولت ایالات متّحده اعلام کرد که دیگر دلار را تبدیل به طلا نخواهد کرد. در پی این اتفاق، متغیّر بودن نرخ ارزهای خارجی در جهان پذیرفته شد و دیگر تلاشی برای ثبات نرخ‌ها صورت نگرفت و عملاً بازار فارکس متولد شد. همچنین، معاملات گسترده الکترونیکی از اواسط دهه 90 میلادی آغاز شد.
چه کسانی در فارکس معامله می‌کنند؟
فارکس یک بازار جهانی است و هر شخص یا نهادی که نیاز به مبادله ارزهای خارجی دارد، باید در این بازار اقدام به معامله کند. برخی از این نهادها عبارتند از:
- بانک‌های مرکزی، بانک‌های تجاری، شرکت‌های مالی بزرگ و شرکت‌های بیمه
- شرکت‌های تجاری، واردکنندگان و صادرکنندگان
- شرکت‌ها و نهادهایی که نیاز به پوشش ریسک نوسانات نرخ‌ها دارند.
- معامله‌گران تجاری
- معامله‌گران خرده‌پا و سفته‌بازان
معامله در فارکس به چه معناست؟
معامله در فارکس برای معامله‌گران خرده‌پا به معنای سفته‌بازی و کسب سود از طریق تغییرات نرخ دو ارز خارجی نسبت به یکدیگر است. برای مثال، اگر شما فکر می‌کنید یورو در مقابل دلار آمریکا تقویت خواهد شد، اقدام به تبدیل سرمایه دلاری خود به یورو خواهید کرد. تبدیل سرمایه دلاری به یورو در فارکس با عنوان «خرید جفت EURUSD» شناخته می‌شود و در مقابل، تبدیل سرمایه یورویی به دلار در فارکس به عنوان فروش جفت EURUSD شناخته می‌شود. در این صورت، اگر پیش‌بینی شما مبنی بر تقویت یورو در مقابل دلار درست باشد، شما سود خواهید کرد و در غیر این صورت، متحمّل ضرر خواهید شد. برای درک بهتر، نماد EURUSD را می‌توان بصورت کسر زیر بازنویسی کرد.
برای مثال در معاملات دلار در بازار ارز تهران (که نوعی از معاملات فارکس است)، خرید جفت USDIRR به معنای خرید دلار و فروش جفت USDIRR به معنای فروش دلار است. تضعیف یا تقویت یک ارز در مقابل ارز دیگر، معلول متغیّرهای پیچیده اقتصاد کلان است و پیش‌بینی آن، بسیار سخت و تقریباً غیرممکن است.
نرخ تبدیل ارزهای خارجی چگونه مشخص می‌شود؟
عوامل فراوانی بر نرخ تبدیل و ارزش ارزهای خارجی در فارکس موثر هستند و اشکال مختلف نمودارهای قیمت را رقم می‌زنند. برخی از این عوامل عبارتند از:
- عوامل اقتصادی – شامل سیاست‌های اقتصادی دولت‌ها و بانک‌های مرکزی و شرایط اقتصادی که در گزارش‌های اقتصادی منتشر می‌شوند.
- عوامل سیاسی – شرایط و رخ‌دادهای سیاسی در هر کشور و در جهان
- روانشناسی بازار – افراد و نهادهایی که مشغول معامله در بازار فارکس هستند و عرضه و تقاضا را رقم می‌زنند.
- الگوریتم‌ها و ربات‌های معامله‌گر که در سال‌های اخیر در بازار بورس و فارکس بسیار محبوب شده‌اند و اثر آن‌ها بر بازار رو به افزایش است.
کدام یک از ارزهای جهانی در فارکس بیشتر معامله می‌شود؟
نمودار زیر، نمایان‌گر میزان مبادله هر ارز در بازار فارکس است.
معامله در بازار فارکس چه مزایایی دارد؟
- با توجه به حجم بسیار بالای بازار فارکس، دستورات خرید و فروش به سرعت انجام می‌شوند و بر خلاف بورس، در این بازار مفاهیم صف خرید و صف فروش معنایی ندارند؛ زیرا این بازار یک بازار فرابورس است.
- محدودیت زمانی برای معاملات وجود ندارد و بازار 24 ساعته فعّالیت می‌کند.
- دسترسی به بازار فارکس ساده است.
- انجام معامله در تمام جهان، فقط با یک کامپیوتر و ارتباط آن با اینترنت ممکن است.
- کارمزد بسیار کم معاملات نسبت به بازارهای سهام
- رفتار منطقی قیمت و عدم «دستکاری بازار» توسط بازیگران بزرگ (بازارها چگونه دستکاری می‌شوند؟)
- معامله در هر دو جهت و کسب سود هم از افت و هم از رشد قیمت‌ها
- حجم معاملات در یک روز بازار فارکس، برابر با حجم معاملات یک ماه وال استریت (با وال استریت آشنا شوید!) است.
فارکس برای انجام معاملات بازار بی‌نظیری به نظر می‌رسد، امّا در عین حال ریسک بزرگی را متوجه سرمایه شما می‌کند. بسیاری از معامله‌گران با طمع کسب سودهای بزرگ وارد این بازار می‌شوند و متوجه خطر اتلاف سرمایه خود نیستند.
فایل pdf بازار فارکس
فایل pdf زیر جهت آموزش فارکس تهیه شده است. لازم به ذکر است این فایل صرفاً جهت شناخت این بازار تهیه شده و به هیچ عنوان توصیه به فعالیت در بازار فارکس نمی‌کند. براساس قوانین جمهوری اسلامی ایران، فعالیت در بازار فارکس غیرقانونی است و استفاده از این فایل جهت فعالیت در فارکس ممنوع است.
