دستکاری در بازار به چه معناست؟
دستکاری در بازار به معنای بالا بردن و پایین آوردن مصنوعی قیمت‌های یک ارز، سهم یا کالا در بازار به قصد نفع و سود شخصی است. دستکاری بازار در بیشتر موارد غیرقانونی است، با این حال تشخیص دست‌کاری‌ها برای مجریان قانون ساده نیست.
هرچه بازیگران بازار بیشتر باشد، دستکاری در بازار نیز سخت‌تر است. به همین خاطر دستکاری قیمت سهم شرکت‌های کوچک در بورس ساده‌تر است؛ چرا که از یک سو با مقدار پول کمتر تغییرات قیمت بیشتری در این سهم‌ها رخ می‌دهد و از سوی دیگر فعالان بازار سهام شرکت‌های کوچک را کمتر مورد توجه قرار می‌دهند. همچنین در بازار فارکس (آشنایی با بازار فارکس) نیز، دستکاری ارزهایی که حجم معاملاتی بیشتری دارند (مانند EURUSD) نسبت به ارزهایی با حجم معاملاتی بالا سخت‌تر است.
نکات مهم
- دستکاری بازار ساده نیست. تشخیص آن هم ساده نیست!
- پامپ (pump) و دامپ (dump) و همچنین پوپ (poop) و اسکوپ (scoop) دو روش متداول دستکاری بازار هستند.
- دولت‌ها نیز ممکن است دست به دستکاری پول ملی بزنند.
روش‌های متداول دستکاری در بازار
یکی از روش‌های دستکاری بازار این است که معامله‌گر در قیمتی پایین‌تر از قیمت فعلی سهام، سفارش‌های خرید فراوانی با حجم‌های کوچک قرار می‌دهد. به همین دلیل دیگر معامله‌گران با دیدن این سفارش‌ها فکر می‌کنند خبر بدی برای این سهم وجود دارد و اقدام به فروش سهم می‌کنند.
یکی دیگر از روش‌های دستکاری در بازار این است که معامله‌گر تعداد زیادی سفارش خرید و فروش برای یک سهم در کارگزاری‌های مختلف قرار می‌دهد به گونه‌ای که در کل سود یا ضرر نکند. در نتیجه حجم معاملاتی سهم بالا می‌رود و دیگر معامله‌گران با دیدن رشد حجم تصور می‌کنند این سهم قرار است رشد خوبی را تجربه کند و اقدام به خرید سهم می‌کنند.
این روش‌ها عمدتاً همراه با انتشار اطلاعات غلط در مورد سهم در وبسایت‌ها و کانال‌های اطلاع‌رسانی به کار می‌روند. برای مثال در زمانی که بازار ارزهای رمزپایه بسیار داغ بود، وبسایت‌های خبری ارزهای رمزپایه دائماً اطلاعات مثبت و منفی از آینده بازار و بیت‌کوین منتشر می‌کردند و از این طریق روی تصمیمات معامله‌گران اثر می‌گذاشتند.
پامپ و دامپ / پوپ و اسکوپ
مراحل پامپ و دامپ عبارتند از:
- خرید سهم یک شرکت کوچک
- استفاده از روش‌های دستکاری بازار برای علاقمند کردن دیگر معامله‌گران برای سهم
- فروش سهم در قیمت بالاتر
همچنین، مراحل پوپ و اسکوپ عبارتند از:
- استفاده از روش‌های دستکاری بازار برای متقاعد کردن دیگران برای فروش یک سهم
- خرید سهم در قیمت‌های پایین
- انتظار برای بازگشت سهم به قیمت واقعی
به طور کلی روش پامپ و دامپ برای دستکاری در بازار بیش از روش پوپ و اسکوپ مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ زیرا متقاعد کردن دیگران برای فروش سهم شرکتی که یک شرکت خوب محسوب می‌شود، سخت‌تر حالت دیگر است.
دستکاری در ارز
دستکاری در ارز کمی با دستکاری در بازار سهام تفاوت دارد و این تفاوت به این دلیل است که معمولاً دولت‌ها و بانک‌های مرکزی دست به دستکاری ارز می‌زنند. دستکاری در ارز برای نهادهای قانونی یک کشور غیرقانونی نیست، با این حال دستکاری در ارز می‌تواند منجر به اعتراض کشورهای دیگر یا اعمال تحریم شود. یکی از بهانه‌های دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا برای آغاز جنگ تجاری با چین، دستکاری در پول ملی چین (یوآن) توسط دولت چین بود.
دستکاری در ارز می‌تواند موجب تغییر میزان صادرات و واردات یک کشور شود. برای مثال در زمانی که قیمت دلار در تهران از 4000 تومان فراتر رفت، صادرات به شدت رونق گرفت و صرفه واردات کم شد. دولت‌های بسیاری برای تغییر میزان صادرات و واردات دست به دستکاری ارزهای ملی خود می‌زنند.
مثالی از دستکاری ارز ملی
پس از وضع تعرفه بر روی کالاهایی وارداتی از چین توسط ایالات متحده، (که موجب تضعیف واردات از چین شده بود) بانک خلق چین (که نقش بانک مرکزی چین را بازی می‌کند) با هدف جبران تعرفه اقدام به دستکاری نرخ یوآن کرد.
ممنونم بابت مطالب مفیدتون